भिडियो हेर्न तलको बक्सभित्र किल्क गर्नुहोस
२७ पुस, काठमाडौं । विगतमा वाग्मती नदीको पानीलाई
पवित्र जलका रुपमा तीर्थालुहरुले काठमाडौं बाहिरसमेत लैजाने
गर्थे । अब वाव्मतीको जल पिउन त परै जाओस्, सिँचाइका लागि पनि अनुपयुक्त भेटिएको एक
अध्ययनले जनाएको छ ।
विभिन्न संस्थाले
गरेको पछिल्लो अध्ययनले काठमाडौं क्षेत्रबाट बग्ने बाग्मतीको पानी सिँचाइका लागि
अनुपयुक्त भएको ठहर गरेको हो ।
नेपाल नदी संरक्षण
कोष, बायोस्फेयर एशोसियसन र हिम-बायो क्लीकले
गरेको अध्ययनले बाग्मतिको पानी खेतिपातिका लागि
उपयुक्त नभएको देखाएको हो ।
‘बाग्मती एक्सपीडीसन-२०१५’ नामक प्रतिवेदनमा मुहानदेखि २५ किलोमिटरसम्मको पानी फिल्टरसन गरेर पिउनका लागि पनि उपयुक्त देखिएपनि त्यस भन्दा तल्लो क्षेत्रमाको पानी सिँचाइकै लागि पनि प्रयोग गर्न नमिल्ने अवस्थामा रहेको उल्लेख छ ।
‘बाग्मती एक्सपीडीसन-२०१५’ नामक प्रतिवेदनमा मुहानदेखि २५ किलोमिटरसम्मको पानी फिल्टरसन गरेर पिउनका लागि पनि उपयुक्त देखिएपनि त्यस भन्दा तल्लो क्षेत्रमाको पानी सिँचाइकै लागि पनि प्रयोग गर्न नमिल्ने अवस्थामा रहेको उल्लेख छ ।
नदीको पानीमा
पानीमा अत्याधिक मात्रामा सोडियम र क्लोराइड भटिएको अध्ययनले देखाएको छ । यी दुई रासायनिक पदार्थ प्रतिक्रया
हुँदा नुन बन्छ । यस्तो प्रदुषित पानी बोटबिरुवा र बाली
नालीमा प्रयोग गर्दा यसले उल्टै वृद्धि विकासमा अवरोध गर्छ ।
बाग्मतीको पानी
सिँचाइमा प्रयोग गर्दा यसमा मिसिएका हानिकारक रासायनिक तत्वले माटोको उर्बरा शक्तिमा पनि ह्रास ल्याउँछ । र
माटोलाई मुरुभूमिमा नै परिणत गर्न सक्ने
विज्ञहरु औंल्याउँछन् ।
यसैगरी विभिन्न
क्षेत्रको पानीको नमुनमा एमोनिया र नाइट्राइटको मात्रा पनि उच्च छ । यसै कारण यो पानी कुनै हिसाबमा पिउन योग्य
नरेको अध्ययनको ठहर छ । तर, मुहान क्षेत्रको पानी भने पिउन र सिँचाइ
गर्न योग्य भेटिएको छ ।
मुहानको १५
किलोमिटरसम मभने पानीको शुद्धता राम्रो भेटिएको छ । अध्ययनमा बाग्मतीको पानी मुहानभन्दा १५ किलोमिटर तलदेखि चोभार भन्दा
६५ किलोमिटर दक्षिणसम्मको पानी सिँचाइका लागि उपयुक्त
नभएको ठहर गरएको हो ।
यस्तै पीएच मानका
कारण भारतीय सीमासम्म क्षेत्रमा पनि बाग्मतिको पानी सिँचाइ र खानपानीका लागि
उपयुक्त नदेखिएको हो ।
अध्ययनले
बाग्मतीको पानी सिँचाइमा पनि प्रयोग गर्न नमिल्ने ठहर गरेपनि काठमाडौं, मकवानपुर, रौतहट लगायतका विभिन्न क्षेत्रमा यो
नदीको पानी सिँचाइमा प्रयोग गर्ने गरिएको छ ।
अध्ययनले नदीमा
जलचर प्राणीलाई बाँच्ने किसिमको उचित वातावरण पनि नभएको देखाएको छ । नदीमा प्लाष्टिकको घनत्व उच्च हुँदा बाग्मतिको पानी झनै प्रदुषित बनेको छ । काठमाडौं क्षेत्रमा
बाग्मतिमा प्लाष्टिकको मात्रा उच्च भेटिएको छ ।
अध्ययन अवधिभर
बाग्मती नदी क्षेत्रमा एक सय ७४ प्रजातिका चराचरुङ्गी पनि भेटिएका छन् । जसमा एक प्रजाति लोपोन्मुख छ भने ५ प्रजाति
संरक्षितको सूचीमा रहेका चरा पनि छन् ।
0 comments:
Post a Comment